Partners van The Missing Link in the Delta van de Lage Landen, Foto: Architecture Workroom Brussels
De Lage Landen 2020-2100, publicatie, 2014-2017.In de publicatie De Lage Landen 2020-2100 kijken we een eeuw verder in de toekomst. Nieuwe productietechnologieën zoals CAD/CAM vormen een kans om de huidige logistieke keten van productie in lageloonlanden om te vormen tot een korte keten. Productie gebeurt voortaan op de plaats waar het nodig is en op het moment dat het nodig is.
Schema 'The Missing Link', 2017De gapende kloof tussen de vele innovatieve experimenten enerzijds en de vele belangrijke akoorden en doelstellingen een de andere kant: de grootste creatieve opgave van onze tijd
Bruno Latour, Down to earthEen pleidooi voor een nieuwe gemeenschappelijke oriëntatie die ons terugvoert naar de aarde. Binnen AW lezen we dit boek als een gids om niet in abstractie over grote opgaven te spreken, maar ze toe te passen en te lezen in onze bestaande leefomgevingen.
Bruno Latour, Down to earthPositionering van een derde attractor (het “Aardse”) ten opzichte van het “Lokale” en het “Globale”, als tegenstelling van het “Bodemloze”, vanuit de overtuiging dat de traditionele vector tussen het politieke linkse en rechtse veld in het licht van de huidige klimaatcrsis niet langer relevant is.
Karl Polanyi, The Great Transformation (2002)Een sociaal-economische lezing van de industriële revolutie, die als gevolg had dat land, drinkwater, voedsel en wonen tot een market commodity werden gebombardeerd – en waardoor landbouw, water of biodiversiteit nu moeten concurreren met de marklogica van vastgoedondernemingen.
Illustratie door Ben Katchor, 'The Great Transformation' van Karl PolanyiGepubliceerd in The New York Times als een grafische recensie van deze klassieker uit 1944.
The entrepreneurial state, Mariana MazzucatoEen pleidooi voor een nieuwe rol voor de overheid waarbij ze niet langer als neutrale facilitator van de marktwerking optreedt, maar bewust stuurt op nodige maatschappelijke innovaties.
The entrepreneurial state (Mariana Mazzucato): “Who made your iPhone?"Verschillende voorbeelden tonen aan dat de schijnbaar meer dynamische, innovatieve private sector vaak pas durft te investeren in producten en programma’s waarvan een ondernemende overheid eerst de verkennende, onzekere fase van onderzoek heeft ondernomen: kijk naar grote farmabedrijven of het internet. Kunnen we een alternatief innovatiemodel bedenken dan hetgeen waarbij de publieke sector risico’s nemen, maar waarbij opbrengsten worden geprivatiseerd?
Recurring tasks. Illustration: Chloe Nachtergael.Bepaalde opgaven komen meerdere malen voor in het territorium en laten zich thematiseren in ‘families van opgaven’. We breken de overweldigende complexiteit van opgaven op in behapbare en realiseerbare deelprojecten. Rond die families van opgaven kan een programmatisch beleid worden opgezet, waarin deelprojecten van elkaar kunnen leren, en waarin het beschikbare beleidsbudget als hefboom voor meerdere plekken tegelijk kan worden ingezet.
Open Promotor PlatformVoorstel voor een alternatief ontwikkelmodel voor de Oudaan in Antwerpen als voorbeeld voor een nieuwe samenwerking tussen ontwerpers, overheid en burgers.
Maarten Gielen, Rotor, interview, tentoonstelling You Are Here, 2018.Maarten Gielen is een van de pioniers in Europa op het vlak van de circulaire economie. Rotor oogst materialen uit te slopen gebouwen om ze elders te hergebruiken. De materialen blijven zo dicht mogelijk bij hun oorspronkelijke toestand zodat zo weinig mogelijk energie verloren gaat.
Delta Atelier Gestion Urbain, “10 clés pour gérer l'avenir” Samen met de 'Kopgroep Stedelijk Beheer' onderzoekt AW hoe bij het herstellen of vervangen van de riolering een maatschappelijke ‘bijvangst’ gegenereerd kan worden. De onvoorstelbare budgetten die gereserveerd staan – opgeteld gaat in Nederland jaarlijks 15 miljard euro over de toonbank voor het beheren van de openbare ruimte – kunnen tegelijkertijd de realisatie van de sociale, duurzaamheids- en circulariteitsdoelstellingen mogelijk maken. Deze nieuwe mechanismen van financiering zullen nodig zijn om de transities waar we voor staan te versnellen.
Peer-to-peer gesprekken en Holochain Brussels Meetup - Interview met Michel Bauwens
Pakhuis De ZwijgerHoe ontwerp je die nieuwe tussenruimtes waar horizontale samenwerking tussen burgers, ondernemers en organisaties, academici, belangengroepen, beleidsmakers en politici kan werken? Pakhuis De Zwijger is een mooi voorbeeld, een cultuurhuis in Amsterdam dat met een programma van debatten, presentaties, theatervoorstellingen en exposities in een voormalig koelpakhuis het gesprek over een duurzame stedelijke samenleving een forum geeft. Heel bewust wordt er gekozen voor een inhoudelijke lijn rond de thema’s creatieve industrie, stad en global trends. En wie deelneemt aan een evenement – dat bijna altijd gratis is – wordt deel van een brede community van ‘stadsmakers’.
De Andere Markt, Genk, Universiteit van Hasselt en LUCA School of Arts, met steun van de stad Genk en de Europese Unie via het FP7-project TRADERSEen winkeletalage in de buurt van Winterslag wordt gebruikt om alternatieve toekomsten voor (werk in) de stad Genk te bedenken, te bespreken en te ontwerpen samen met lokale bewoners. De fysieke locatie dicht bij de bewoners dient als uitvalsbasis en vertrekpunt om een veel breder en verder verspreid netwerk uit te bouwen. Noem het gerust de ‘sociale infrastructuur’ in een wijk, waar de vrijheid bestaat om te experimenteren en het doel is de lokale gemeenschap te versterken, om vervolgens de opgaven die hier worden geoogst ook te vertalen naar een bovenlokaal kennis- en politiek niveau.
You Are Here, documentaire in het kader van Bap!, 2018Er is blijvend nood aan productieve settings om alternatieve strategieën en methodes te verkennen en de missing link tussen initiatieven op het terrein en ambitieuze doelstellingen op papier te overbruggen. In de voormalige WTC 1-toren in de Brusselse Noordwijk kregen we tussen juni en december 2018 een hele verdieping ter beschikking in tijdelijk gebruik. We richtten de drieëntwintigste verdieping in als de ultieme fysieke tussenruimte: een inspirerende werktentoonstelling met het work in progressvan Nederlandse en Belgische praktijken, werksessies, geleide bezoeken, publieke debatten en lezingen brachten meer dan tienduizend actoren samen. Deze collectieve werkplaats werd door de deelnemende actoren ervaren als een productieve incubator of gezamenlijk innovatieplatform.
You Are Here, booklet in het kader van Bap!, 2018Welke lessen kunnen we trekken uit de pilot van de WTC? De rol van ruimtelijk ontwerp en planning is om verandering te faciliteren om te ‘landen’ in ons gedeelde territorium: via nieuwe projecten, nieuwe coalities en nieuwe platformen die complexiteit omarmen.
Met dank aan: Isabel Maria Finkenberger en Katja Veil
Bronnen:
Architecture Workroom Brussels, Floris Alkemade Architect, LOLA Landschape Architects (2014) Reweaving the Urban Carpet. Rotterdam: The International Architecture Biennale Rotterdam & Province of North Brabant.
Architecture Workroom Brussels, Jelte Boeijenga, Vereniging Deltametropool (2018), De Lage Landen 2020-2100. Een toekomstverkenning, Departement Omgeving, Nederlands Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het College van Rijksadviseurs en het Team Vlaams Bouwmeester, Brussel.
Celen, G., Claeys, M., Declerck, J., Leinfelder, H., Lüdtke, S., Vandemoortel, B. (2019) Tafels van vermenigvuldiging zorgen voor beweging in de Vlaamse open ruimte.
Declerck, J. (2018) Between Plan and Pragmatism: Families of Challenges. In: Viganò P., Cavalieri C., Barcelloni Corte M. (reds.). The Horizontal Metropolis Between Urbanism and Urbanization. Uitgeverij Springer, Cham.
Mazzucato, M. (2018), The entrepreneurial state. Debunking public vs. private sector myths. Londen: Penguin Books Ltd
Polanyi, K. (1944) The Great Transformation. The political and economic orginis of our time. Origineel gepubliceerd, 1944, New York: Farrar & Rinehart. Herziene druk, 2001, Boston: Beacon.
