De luchtkwaliteit rond scholen staat vandaag hoog op de agenda, mede dankzij de wekelijkse acties van burgerbeweging Filter Café Filtré. Samen met Architecture Workroom Brussels richtten ze Air for Schools op om de energie van dit stadsactivisme om te buigen naar constructieve pleidooien voor de stad van morgen. In een participatief traject met schooldirecties, bezorgde ouders, omwonenden, experten en ontwerpers wordt vanuit de schoolomgevingen gewerkt aan de transformatie van de stad in functie van een betere luchtkwaliteit. 

Air for Schools wil in een constructief klimaat ouders en schoolbesturen ondersteunen in hun ambitie om gezondere en veiligere schoolomgevingen te creëren. Heel wat van de protesterende ouders, vaak ook architecten, zien immers naast de problemen ook kansen om via de scholen een betere stad te ontwerpen. Hun streven gaat verder dan een extra zebrapad, een tijdelijke schoolstraat of wat verkeerspaaltjes: ze willen plaats maken voor bredere voetpaden, een parvis, zitplaatsen of woonerven – aaneenschakelingen van ruimtes waarin kinderen zich veilig kunnen bewegen op hun weg van huis naar school of hobby’s. Zo kunnen schoolomgevingen broedplaatsen worden voor verkeersveiligheid, mobiliteit en klimaat, en stapsgewijs een transformatie in gang zetten die uitdijt over de hele stad. 

Ondertussen hebben ouders van 137 Belgische scholen zich rond het initiatief van Filter Café Filtré geschaard. Zij willen zich actief inzetten in het hele proces, van probleemstelling over ontwerp tot uitvoering, en Air for Schools wil hen daarin ondersteunen. Op die manier kunnen de straatprotesten van Filter Café Filtré uitgroeien tot oplossingsgerichte acties, door vragen en voorstellen bij elkaar te brengen en samen met ontwerpers, luchtkwaliteit- en mobiliteitsexperts te werken aan scenario’s voor schoolstraten en -wijken. 

Om tot betere schoolomgevingen te komen, wordt ingezet op participatieve ontwerpateliers met lokale stakeholders en experten. Enerzijds wordt gekeken naar ‘quick-wins’ en concrete, uitvoeringsgerichte plannen, anderzijds willen ze ook ‘realistisch dromen’ over structurelere transities op langere termijn, en willen ze verbeelden hoe de stad er kan uitzien in 2025 of zelfs 2050. Daarbij wordt steeds in- en uitgezoomd van de kleinste schaal (de school, de parvis) tot de grotere schaalniveaus (straat, wijk, stad). Door dit onderzoek te agenderen bij beleidsmakers, wordt het stadsactivisme een krachtige tool om tot constructieve ontwerp- en uitvoeringsvoorstellen te komen. 

Het doel van Air for Schools is om steeds meer in te zetten op een ‘lerend netwerk’, zodat de resultaten uit de verschillende workshops ook kunnen doorwerken op schoolomgevingen met gelijkaardige uitdagingen. De resultaten van de verschillende cases en aanverwante lopende trajecten worden op die manier uitgewisseld tussen scholen, steden en gemeenschappen, zodat er een leerplatform ontstaat en bruikbare tools kunnen doorgegeven worden aan ouders, schoolbesturen en bovenlokale overheden in heel België. 

Type: Atelier

Jaar: 2018 - …

Partners: Filter Café Filtré Atelier, Architectuurplatform Terwecoren Verdickt