Nederland en Vlaanderen maken samen deel uit van hetzelfde unieke ruimtelijk systeem in de delta van Rijn, Maas en Schelde, een dicht verstedelijkt gebied dat een belangrijke rol speelt in de wereldeconomie. De transities waar we nu en in de komende decennia voor staan, zullen zich hier op een heel eigen manier manifesteren en dus ook om specifieke ruimtelijke strategieën vragen. Daarom hebben IABR en Architecture Workroom Brussels samen met de bouwmeesters in Nederland en Vlaanderen het Delta Atelier opgezet.

Het gedeelde unieke ruimtelijke systeem van Vlaanderen en Nederland vormde al het vertrekpunt voor de studie De Lage Landen 2020-2100 Een toekomstverkenning in opdracht van het Departement Omgeving en het Team Vlaams Bouwmeester, samen met de directie Ruimtelijke Ordening van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van Nederland, en het College van Rijksadviseurs. De studie werd uitgevoerd door een consortium van ontwerpers en onderzoekers onder leiding van Architecture Workroom en formuleert een aantal ingrijpende ruimtelijke strategieën die de Lage Landen voorbereiden op een duurzame en welvarende toekomst. Mede op deze inhoudelijke basis, en met de culturele vrijruimte van de bieënnale als platform, bouwt het Delta Atelier verder aan de toekomst van de gedeelde rivierendelta. Zo wordt een traditie voortgezet van werken op het kruispunt tussen culturele manifestatie, ontwerpend onderzoek en kennisuitwisseling.

In het kader van IABR–2018+2020–THE MISSING LINK kiezen IABR en Architecture Workroom samen met de bouwmeesters in Nederland en Vlaanderen voor een volgend en langer leer- en ontwikkelingstraject: het Delta Atelier. Dit Atelier wil bijdragen aan de versnelling van plannen naar implementatie. 

De IABR en haar curatoren hebben geen Call for Projects, maar een Call for Practices de wereld ingestuurd. Op grond daarvan zijn dertig zeer diverse praktijken uit Nederland en België geselecteerd. Die worden in het Delta Atelier gekoppeld aan de IABR–Ateliers en de ontwerpende onderzoekstrajecten van de curatoren. Het resultaat: ruim veertig praktijken die drie jaar lang actief gaan samenwerken aan het dichten van de kloof die we The Missing Link hebben genoemd.

In het Delta Atelier wordt de missing link geadresseerd, ontleed, onderzocht, benoemd, in de ogen gekeken en aangepakt. Het moet anders, en het kan ook anders. En daarbij kan ontwerp een cruciale rol spelen. In het Delta Atelier zullen versnellingsmechanismen en –methodes ontworpen en ontwikkeld worden die zonder twijfel grote aanpassingen zullen vergen van onze organisatiestructuren en samenlevingsgewoontes. De overtuigingskracht van beelden en realisaties zal overtuigend moeten zijn voor een werkelijke omslag die gedragen wordt door een grote groep spelers in verschillende posities en vanuit verschillende implementatieniveaus. Ontwerp en ruimtelijke transformaties zijn een hefboom voor de noodzakelijke transities, omdat in de ruimte nieuwe koppelingen en kansen ontstaan.

In verschillende stappen wil het Delta Atelier concrete strategieën een stap verder brengen, kennis bundelen en ontsluiten, en de bewijslast vergaren en ontwikkelen die wij tijdens IABR–2020 op de tafel van maatschappij en politiek willen leggen. In de tentoonstellingen in Rotterdam én Brussel worden de praktijken, hun werkmateriaal en -methodes aan de hand van een reeks uiteenlopende objecten in beeld gebracht. De tentoonstellingen vormen de kick-off van een driejarig werktraject. In juni 2018 vinden in de setting van het HAKA-gebouw in Rotterdam acht thematische werksessies plaats, gevolgd door een werkconferentie. Doel is om binnen het raamwerk van vele thema’s en schaalniveaus er een aantal uitlichten die we gezamenlijk, of in deelgroepen, in samenwerking met partners, of door het betrekken van externe experten, verder uitwerken tot een concrete strategie waarmee beleidsmakers of andere actoren aan de slag kunnen. Die kunnen divers van aard zijn, maar de basisvoorwaarde is dat ze op een of andere manier aan The Missing Link beantwoorden. Vervolgens gaat het Delta Atelier weer verder: in het najaar worden de inzichten uit de eerste reeks workshops vertaald naar tentoonstellingsmateriaal op de werkvloer in de WTC-toren in Brussel. Wie nodig is om het gesprek te verscherpen of verbreden, nodigen we mee uit. Zo verleggen we telkens de lat, om in 2020 te kunnen zeggen dat er iets wezenlijk veranderd is. Het Delta Atelier biedt zich aan als vehikel en als ruimte om dingen bespreekbaar te maken, om een werkmethode te ontwikkelen én om te bedenken wat daar op termijn precies voor nodig is.

Het tussentijds resultaat van het Delta Atelier kent haar weerslag in de vorm van de bundelende publicatie "Delta Atelier als innovatief kennis- en actieplatform: Bouwen op 3 jaar experiment" (NL). We blikken terug op de afgelopen periode én vooruit op het komende decennium. De publicatie is ook als gedrukt exemplaar te bestellen.