Het North Sea Port District is een grensoverschrijdend traject dat een samenwerking zoekt in het ruimere gebied rond North Sea Port en bekijkt hoe deze samenwerking vormgegeven kan worden. Naar aanleiding van de fusie van Zeeland Seaports en de Haven van Gent tot North Sea Port wil men samen met de omliggende gemeenten en provincies kijken hoe de krachten gebundeld kunnen worden, vanuit de wil en het geloof dat de schijnbare tegenstelling tussen de hoog dynamische haven en de lage dynamiek van de woon- en natuurkernen overwonnen kan worden. 

Het North Sea Port District is daarom een grensoverschrijdend totaaltraject waarbij co-ontwikkeling tussen de twee landen én tussen de haven en de omgeving centraal staan. In een eerste fase werd een concept werkagenda opgesteld voor het gebied, waarin de gemeenschappelijke opgaven en de mogelijkheden tot samenwerking vervat zijn. De informatie die geoogst werd uit de gesprekken en werksessies over de kansen, opportuniteiten, problematieken, dromen en visies voor dit gebied, werd vertaald in vier werklijnen. In een tweede fase kan de concept werkagenda afgetoetst worden bij verschillende stakeholders die deze agenda verder zullen verdiepen, verfijnen en concretiseren. Dit moet zorgen voor een breed draagvlak, wat de implementatie van projecten en initiatieven in de toekomst ten goede zal komen.

Het North Sea Port District is een uniek gebied met als ruggengraat het recent gefusioneerde North Sea Port, dat over landsgrenzen en de Westerschelde heen gevormd is. De verschillende stads- en dorpskernen in het District kennen een dubbele relatie met de haven: enerzijds is ze met haar industriële en logistieke activiteiten de economische motor van het gebied, en maakt ze de regio rijk aan werkgelegenheid en innovatie, anderzijds brengt ze de nodige hinder met zich mee. Daarnaast is het noodzakelijk om het District als één grensoverschrijdend geografisch geheel te beschouwen om bepaalde gemeenschappelijke opgaven zoals klimaat, energie, welzijn, welvaart, leefkwaliteit, circulaire economie, gedeelde mobiliteit, duurzaamheid, … aan te pakken. Deze uitdagingen stoppen vaak niet aan de grens, en kunnen daarom beter op een grotere schaal beschouwd worden. De aanwezige steden, dorpen, landschappen en bedrijvigheden moeten dus sterker op elkaar afgestemd worden en samenwerken om de kansen en opportuniteiten te valideren en de problemen gezamenlijk aan te pakken. Het traject wil zo de fysieke én mentale grenzen overstijgen om uit te groeien tot een succesvolle grensregio. 

Werken aan het District is zowel voor de haven als voor de omgeving een vereiste. Een belangrijke verwevenheid van haven en omgeving kan namelijk gevonden worden in de vraag naar specifieke werkkrachten voor de diverse activiteiten in North Sea Port. De haven is immers afhankelijk van de condities binnen het District om deze werkkrachten te vinden, te huisvesten en kwalitatief goed te laten leven. De omgeving, die nu sterk georiënteerd is op logistiek, woon-werkverkeer en industrie, moet transformeren naar een omgeving waar leven, leren en werken op een goede en geconnecteerde manier gebeuren. De historische connecties en de eigenheden van de verschillende kenen en landschappen spelen hierin een belangrijke rol. Daarnaast heeft North Sea Port een strategische ecologische positie in de Westerschelde, een Natura 2000-gebied, terwijl het District kampt met verschillende klimaatproblematieken, zoals de verzilting van de bodem, wateroverlast en droogte. North Sea Port en haar District beschikken over vele mogelijkheden om in te spelen op verschillende transities zoals hernieuwbare energie, nieuwe vervoersmodaliteiten, maatregelen tegen droogte, het vergroten van de biodiversiteit, omgaan met verzilting, ... Door naar het District als één geografisch geheel te kijken, kan er samen sterker ingezet worden op deze transities, en heeft het voldoende draagkracht om zich als voorbeeldregio te profileren, naast andere projecten en platformen in de ruimere regio van Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland. Kortom, het North Sea Port District is een regio met een totaalvisie, waarbij het belangrijk is dat zowel de haven als de omgeving, en dit aan beide zijden van de grens, samen stappen zetten om deze urgente kwesties aan te pakken. 

De concept werkagenda zet een eerste stap naar die concrete plannen voor het North Sea Port District. Het vergaren van voldoende kennis over het gebied gebeurde aan de hand van een participatief traject met verschillende werksessies waarbij lopende initiatieven en visies naar voor kwamen en ideeën voor de toekomst op tafel werden gelegd. Uit deze werksessies kwamen vier werklijnen naar voor: (1) Toegankelijkheid en verbindingen, (2) Aantrekkelijk leeflandschap, (3) Huisvesting, arbeidsmarkt en opleidingen en (4) Energie en circulariteit. Elke werklijn wordt ingeleid met een kaart van de bestaande toestand. De initiatieven die tijdens het participatief traject vermeld werden, zijn opgelijst en kregen indien mogelijk een plaats op de kaart. Nadien werd elke werklijn op twee manieren benaderd: vanuit verschillende werksporen (innovatie en cultuur, gebiedsontwikkeling en experimenteerregio) en vanuit kansen en problematieken. Deze twee benaderingen vinden elkaar in actiepunten. Elk actiepunt doet een uitspraak over de verschillende werksporen en wat de kansrijke locaties zijn om eraan te werken, wat resulteert in een potentiekaart waar de verschillende actiepunten als strategieën samen plaatsvinden. 

De concept werkagenda wordt in een tweede fase samen met een procesbegeleider verdiept en uitgewerkt tot een breed gedragen finale werkagenda. Daarnaast worden eerste gezamenlijke projecten bepaald, die als ‘quick starts’ beschouwd kunnen worden. Er wordt verder aandacht besteed aan de eigenheid van het North Sea Port District en hoe het District moet geprofileerd worden om versterkende mogelijkheden te zoeken op Belgisch, Nederlands en Europees niveau. Tenslotte wordt deze fase afgesloten met een visie op het vervolgtraject voor het District.

Type: Onderzoek


Year: April 2019 – oktober 2019

Initiators: Euregio Scheldemond, Delta Atelier

Collaborators/ Partners: Stad Gent, Gemeente Evergem, Gemeente Zelzate, Gemeente Terneuzen, Gemeente Borsele, Gemeente Vlissingen, Provincie Oost-Vlaanderen, Provincie Zeeland, North Sea Port