De stad Torhout wil in de nabije toekomst investeren in de vernieuwing en versterking van haar centrum. Met de vraag naar een ‘belevings- en identiteitsonderzoek’ grijpt de stad deze stadsvernieuwing aan om niet enkel een ruimtelijke, maar ook een maatschappelijke kwaliteitssprong te maken. Architecture Workroom Brussels brengt het unieke karakter en de toekomstige uitdagingen voor de stad Torhout in beeld in samenwerking met fotografe Marie-Françoise Plissart. Wat begon als een vraag om het marktplein op een kwalitatieve manier herin te richten, eindigde met een veel ruimere en structurele visie op de prioritaire aandachtspunten bij het versterken van de stadskern. Kort samengevat gaat het om het versterken van de link tussen de stadskern en de omliggende groene landschappen, het behoud en de realisatie van een betaalbaar en kwalitatief woningaanbod, duurzame mobiliteit met meer aandacht voor fietsers en voetgangers, en een zorgzame inrichting van het publiek domein.

Het doel van dit belevingsonderzoek is zichtbaar te maken hoe de Torhoutenaren hun stad vandaag beleven en ervaren, en vanuit het perspectief van de bewoners en gebruikers van de stad de belangrijkste uitdagingen te bepalen. Voortbouwend op de inzichten uit dit onderzoek, formuleerde Architecture Workroom Brussels mee de projectdefinitie voor de Open Oproep van het Team Vlaams Bouwmeester voor de opmaak van een stadskernvernieuwingsproject. Dit belevingsonderzoek vormde een eerste aanzet tot het activeren van lokale kennis, inzichten en ideeën. De participatie van locale actoren bleef ook in de vervolgfase centraal staan.

Het participatieproject onder begeleiding van Architecture Workroom Brussels kaderde in het project Stadskernversterking Torhout, dat op initiatief van de Stad Torhout, in samenwerking met het Team Vlaams Bouwmeester is opgestart, naar aanleiding van de Open Oproep procedure voor de opmaak van het masterplan voor de stadskernversterking en voor de inrichting van het marktplein en omgeving.

Torhout is een kleine stad gelegen in het hart van West-Vlaanderen, te midden van bossen, akkers en weilanden, maar tegelijkertijd bijzonder goed bereikbaar en verbonden met de omliggende centrumsteden Brugge, Roeselare en Oostende. Deze kwaliteiten zorgen voor een blijvende aantrekkingskracht. Het inwonersaantal van Torhout is de afgelopen decennia gestaag blijven groeien: van 13.500 inwoners in de jaren zestig tot ongeveer 20.300 inwoners vandaag. In de stedelijke kern zijn een aantal potentieel interessante ontwikkelingssites en waardevolle publieke panden gelegen – zoals het voormalig stadhuis – die vandaag echter onderbenut blijven. In Torhout en omgeving zijn er de afgelopen jaren op verschillende schaalniveaus diverse ruimtelijke projecten opgestart: van een landinrichtingsplan om landelijke omgeving aantrekkelijker te maken voor bewoners en recreanten, over plannen voor de ontwikkeling van woonuitbreidingsgebieden, tot de aanleg van fietssnelwegen naar de omliggende gemeenten. Er is nood aan een duidelijke toekomstvisie, zodat deze versplinterde initiatieven en diverse kansen beter op elkaar kunnen worden afgestemd én zo een grotere slaagkans krijgen. Tegelijkertijd is het van belang dat in deze toekomstvisie ook rekening wordt gehouden met de demografische, economische en ecologische uitdagingen waar Torhout, als onderdeel van een veel ruimer verstedelijkend landschap, op langere termijn mee te maken zal krijgen. Denk aan thema’s als vergrijzing, de relatie tussen stad en landschap, duurzame mobiliteit en de versterking van de lokale economie. Op die manier kan ook de rol, positie en betekenis van de stad Torhout binnen de ruimere omgeving worden geherdefinieerd.

De stad Torhout wordt geconfronteerd met uitdagingen op korte én lange termijn. Op basis van beleidsambities en uitvoerige gesprekken met bestuurders, stedelijke diensten, kenners en liefhebbers van Torhout zijn er vier belangrijke werkvelden voor de toekomst benoemd: Stad en landschap, Vitale stad, Toegankelijke stad, Sterke stadskern. Uitwisseling met zowel beleid, potentiële projectpartners, betrokken partijen als burgers staat voorop.

In het belevings- en identiteitsonderzoek, hebben we geobserveerd en gesprekken gevoerd met bewoners, gebruikers, ondernemers, stedelijke ambtenaren en vertegenwoordigers van verenigingen en organisaties. Op basis daarvan brachten we niet alleen de toekomstige aandachtspunten in kaart, maar ook wat eigen en uniek is aan Torhout. Daarnaast werden een aantal workshops georganiseerd waarbij de deelnemers werden uitgedaagd om via bepaalde thema’s na te denken over de toekomstige gewenste ontwikkeling van Torhout. Het onderzoek resulteerde ook in een culturele interventie in de publieke ruimte: ‘Torhout in Zicht’. Die bestond uit een wandelparcours langs de belangrijkste toekomstige plekken van transformatie, met verspreid over de buitenruimte van de stad foto's van Marie-Françoise Plissart in een scenografie van office 88888, en de bijhorende wandelgids Torhout in Zicht – Een wandeling langs de verborgen plekken, vormgegeven door Stephanie Specht. Dit evenement had als doel om het onderzoek te communiceren aan de Torhoutenaren zelf en hen bewust te maken van het toekomstige potentieel van de stad. Bovendien diende het als overbruggingsmoment tussen het onderzoek en de aanstelling van het ontwerpteam LIST-LOLA Landscape architects-Sweco door het Team Vlaams Bouwmeester en de Stad Torhout.

Type: onderzoek, publieke interventie

Jaar: 2017

Opdrachtgever: Stad Torhout i.s.m. het Team Vlaams Bouwmeester

Partners: Marie-Françoise Plissart, Stephanie Specht, office 88888