Twintig jaar geleden ontwikkelde Vlaanderen het instrument Stadsvernieuwing, om Vlaamse steden nieuw leven in te blazen. Het programma voor stadsontwikkeling bouwt niet alleen aan de nodige fysieke stedelijke infrastructuur, maar draagt tegelijkertijd bij aan sociale ontwikkelingen, die de stad terug van de mensen maken. De tentoonstelling Stadsvernieuwing is mensenwerk blikt terug op twintig jaar Stadsvernieuwing en de renaissance van de stad die het instrument in die periode heeft bewerkstelligd – en vooruit op de komende twintig jaar. Want de fundamenten van 20 jaar Stadsvernieuwing, zoals een plekgebaseerde aanpak en de oproep tot vernieuwende partnerschappen, blijken in het licht van de nodige maatschappelijke stedelijke transformaties juist essentieel.

Als reactie op de stadsvlucht in de late jaren negentig en vroege jaren nul, riep de Vlaamse Overheid in 2002 het instrument Stadsvernieuwing in leven. Via dit programma investeert zij in stadsontwikkelingsprojecten die bijdragen aan de economische, ecologische en sociale meerwaarde van steden. Het instrument geeft impulsen aan ambitieuze ruimtelijke projecten, via subsidies en deskundige begeleiding. Nog altijd kunnen jaarlijks 35 steden steun aanvragen voor concrete projecten of concepten.

De twintigste verjaardag van Stadsvernieuwing werd gevierd door middel van een tentoonstelling, die AWB opzette in samenwerking met beeldmakers, redacteurs en scenografen: we maakten de tentoonstelling met fotografie van Bas Bogaerts, videografie van Bertrand Lafontaine, grafische vormgeving van Sara Thewissen, redactie van Joeri de Bruyn (Public Space) en scenografie van Vormen.

Een drieluik, bestaande uit beelden en objecten, zoomt in op verschillende invalshoeken van Stadsvernieuwing: van concrete plekken en projecten tot aan onderliggende systemen en instrumenten voor stadsontwikkeling.

1. Stadstaferelen
Een fotoreeks van Bas Bogaerts vertaalt de papieren intenties over stadsverandering naar beelden uit de concrete leefomgeving. De foto’s laten zien hoe investeringen in het openbare domein leiden tot levendige stadsdelen, waar bezoekers zelf een invulling aan geven, zoals groene stadsoases, lokale maakplekken en vrijhavens voor sociale organisaties.

2. Transformatieportretten
Zes kortfilms, in samenwerking met Bertrand Lafontaine, laten zien hoe stadsvernieuwingsprojecten motoren zijn voor maatschappelijke transformaties. Portretten van projectleiders, politieke actoren en lokale gebruikers geven een blik achter de coulissen in de transformatie van stedelijke plekken in Vlaanderen.

3. Hoekstenen
De hoekstenen van Stadsvernieuwing zijn tien fundamentele principes van het instrument. In de tentoonstelling worden deze geïllustreerd door middel van concrete objecten, kaarten, schetsen en maquettes. Stadsvernieuwing is mensenwerk reflecteert zo op twintig jaar werken aan de hoekstenen van het instrument en laat zien welke fundamentele principes van het instrument nog steeds relevant zijn voor toekomstige uitdagingen.

Op 28 april 2022 is de tentoonstelling voor het eerst getoond in Lamot Mechelen, met een aansluitend colloquium. De tentoonstelling is gemaakt als een reizend atelier – met in het midden een speciaal ontworpen werktafel – om in verschillende Vlaamse steden een setting te kunnen zijn voor debat en werksessies over de gedeelde uitdagingen waar steden voor staan.

Type: Tentoonstelling

Jaar: 2022-lopend

Initiatiefnemers: Agentschap Binnenlands Bestuur, Team Stedenbeleid

Partners: Joeri De Bruyn (Public Space), Sara Thewissen, Bertrand Lafontaine, Bas Bogaerts, Vormen

Toonmomenten:

28 april 2022, Lamot, Mechelen

30 januari - 2 februari 2023, Herman Teirlinck, Brussel

30 juni - 11 juli 2023, Kapel Onze-Lieve-Vrouwehospitaal, Oudenaarde

5 oktober - 19 oktober 2023, C-Mine, Genk

22 november - 20 december 2023, Oude Stadsbibliotheek, Gent