Positive Energy Districts (PED) of ‘positieve energiewijken’ zijn wijken die meer energie produceren dan ze verbruiken. Het onderzoek naar PED’s staat vandaag nog in de kinderschoenen. Het gebeurt hoofdzakelijk vanuit een technologische invalshoek, en meestal met een focus op nieuwe gebouwen. Maar hoe je een hele woonwijk, laat staan een verouderde, kan omvormen tot een performante energiewijk, is nog onontgonnen terrein.
Om twee jaar aan onderzoek door te geven aan (toekomstige) PED-initiatiefnemers en belanghebbenden, ontwikkelden we een toolkit: ‘Powering the energy transition at the district level, A practical guide for local initiators’. De toolkit, die in mei 2023 gepubliceerd zal worden, is nu beschikbaar voor pre-order.
De klimaatverandering is een bedreiging voor steden wereldwijd. Denk aan de stijging van de zeespiegel, overstromingen bij hevige regenval of aanhoudende droogte en hitte. Steden zijn niet alleen slachtoffers, ze zijn zelf verantwoordelijk voor bijna 70% van de globale CO2-uitstoot. Tegelijkertijd hebben steden de sleutels in handen om tot duurzame oplossingen te komen. Positive Energy Districts (PED) of ‘positieve energiewijken’ zijn een cruciale stap in het klimaatneutraal maken van onze steden. PED’s gaan niet alleen veel efficënter om met energie, ze produceren zelf meer hernieuwbare energie dan ze verbruiken.
Dat klinkt goed op papier, maar hoe je dit op grote schaal kan realiseren in de vaak verouderde wijken van onze steden, is een andere kwestie. Het vergt, behalve technologische knowhow, ook nieuwe organisatorische modellen, juridische instrumenten en planningsprocessen. Stedelijke overheden, investeerders, projectontwikkelaars en burgers moeten de handen in elkaar slaan om een antwoord op maat van hun wijk te formuleren.
In ‘Cities4PEDs’, een tweejarig onderzoeksproject in het kader van JPI Urban Europe, bundelen Brussel, Wenen en Stockholm hun krachten. Ze onderzoeken hoe ze in samenwerking met lokale actoren het PED-concept kunnen implementeren en welke nieuwe instrumenten ze hiervoor moeten ontwikkelen. In een eerste fase wordt gekeken naar bestaande cases die relevant zijn voor PED’s. Daaruit worden succesvolle strategieën afgeleid, die het consortium samen verder ontwikkelt. De focus ligt op de instrumenten die de stad zelf in handen heeft, op wijkdynamieken en hoe die gemobiliseerd kunnen worden en op de monitoring-tools die nodig zijn om de voortgang van PED’s te evalueren. Het doel is om na twee jaar onderzoek een PED-gids te presenteren die kan dienen als handleiding voor het operationaliseren van positieve energiewijken, en om voor elk van de betrokken steden een plan voor te stellen om aan de slag te gaan.
Architecture Workroom is als coördinator van het internationale consortium verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van het onderzoeksproject en het faciliteren van kennisuitwisseling tussen de drie steden en hun partners. Daarnaast is Architecture Workroom de lokale coördinator van een pilootproject in Brussel dat zich specifiek concentreert in de Noordwijk. Daarin wordt onderzocht hoe de reeds geplande ruimtelijke ontwikkelingen in de wijk ingeschreven kunnen worden in de transformatie tot een sociaal-inclusieve energiewijk.