Samen met Maat-ontwerpers en Voorland is Architecture Workroom Brussels aangesteld door de Stad Brugge voor de herziening van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan. In de toekomst zal dit het Beleidsplan Ruimte Brugge heten. De hoofdstad van West-Vlaanderen wordt, net zoals andere steden in de regio, geconfronteerd met een sterk veranderde demografische en economische realiteit die haaks staat op de bestaande instrumenten om het gebied ruimtelijk te ontwikkelen. De vraag een Beleidsplan Ruimte op te maken vormt dan ook de uitgelezen kans om het structuurplan als document, als beleidsinstrument én als proces grondig te herdenken.

Het studieteam AWB-Maat-Voorland ambieert een ander soort ruimtelijk beleidsplan, zonder de decretale verplichtingen voor een goedgekeurd beleidsplan ruimte uit het oog te verliezen. Door middel van ontwerpend onderzoek worden problematieken eerder thematisch gebundeld, over de klassieke sectoren heen, in een wervend stadsverhaal.

Brugge krijgt daarin zes stadsbeelden aangemeten:

1. De Productieve Stad – ruimte om te maken
Na decennia van afbouw van tewerkstelling in de industrie keren maakbedrijven vaker terug naar de stad. Ze worden onderdeel van een nieuwe creatieve, stedelijke productie-economie. Hoe kan er weer actief ruimte gemaakt worden in de steden voor werkgelegenheid, voor ondernemerschap, voor innovatie en nieuwe economieën? En voor Brugge in het bijzonder, hoe gaat een stad zonder sterk industrieel verleden om met het creëren van voldoende gevarieerde jobs en het aanbieden van geschikte bedrijfslocaties? Hoe kan een mercantiele stad als Brugge zich engageren voor andere economische domeinen en synergie tussen kennis, ontwikkeling en productie laten ontstaan, waardoor Brugge zich versterkt als productieve stad.

2. De Romantische Stad – ruimte om te verleiden
De stad is meer en meer een plek van beleving, toerisme en vertier. De opwaardering van de historische binnensteden richt zich in eerste instantie op het aantrekken van bezoekers en consumenten. Hoe kunnen steden hun gasten optimaal verwelkomen zonder de ruimtelijke draagkracht en leefbaarheid voor de inwoners in het gedrang te brengen? Dit geldt niet in het minst voor Brugge. Hoe gaat een UNESCO werelderfgoedstad om met de hoge toeristische druk? Op welke manier kan een drukbezochte stad ook buiten zijn traditionele aantrekkingspool beeldwaarde en beleving voorzien? Hoe kan het aanbod verbreed worden en zodat het tegelijkertijd een meerwaarde betekent voor de andere stadsgebruikers? Toerisme en cultuur in Brugge zijn meer dan enkel de gouden driehoek in het historische ei. Hoe kan Brugge zichzelf opnieuw bedenken als romantische stad?

3. De Solidaire Stad – ruimte om te delen
De bevolkingssamenstelling verandert snel en wordt steeds diverser. Elke bewonersgroep, jong, oud, hoger of lager opgeleid, migrant, student of alleenstaande heeft eigen noden aan plekken en (gemeenschaps)voorzieningen. Hoe gaan steden om met de groeiende vraag naar specifieke voorzieningen? Brugge is momenteel een vrij homogene bevolking die weliswaar snel ouder wordt. Dit veroorzaakt specifieke noden. Hoe kan een stad de verdere opsplitsing tussen jong en oud, tussen arm en rijk vermijden door niet langer sectorale oplossingen aan te bieden maar net in te zetten op wat we samen beter kunnen doen? Als we ruimte delen en functies verweven kunnen we tegelijkertijd een haalbare verdeling en toegankelijkheid van diensten garanderen voor alle stadsbewoners. Hoe kan Brugge zo verder uitgroeien als solidaire stad?

4. De Vertuinde Stad – ruimte om te bloeien
Steden groeien. De bevolking neemt toe, de ruimte is beperkt, er wordt dichter bij elkaar en hoger gebouwd. De beschikbare open ruimte komt vaak onder druk te staan en duwt tegelijkertijd inwoners op zoek naar een huis-met-tuintje buiten de stad. Wat doen steden om zich als een aangename woonomgeving te positioneren? Brugge is geen stad van hoogbouw, en moet dat ook niet worden, maar hoe verbreedt een stad met een dominant huisje-tuintje model zijn woonaanbod zonder aan kwaliteit in te boeten? Welke nieuwe woontypes of woonorganisaties bouwen mee aan een levendige woonwijk en verdichten op kwalitatieve manier de stad? Kan de open ruimte die nog rest beter bijdragen aan die woonkwaliteit? Hoe kan Brugge zich ontwikkelen als vertuinde stad, waar het aangenaam samen wonen is?

5. De Ontspannen Stad – ruimte om te bewegen
Steden zetten steeds verder in op het verhogen van de leefbaarheid van de dicht bebouwde kernen. De stedelijke dynamiek vraagt om een tegenpool van die bruisende stadsdelen. Plekken die gericht zijn op ontspanning, rust, sport en spel, bewegen … Ruimte die zo bijdraagt aan de mentale en fysieke gezondheid van de stadsbewoners. Waar en hoe kunnen steden het welzijn van hun bewoners activeren? Hoe zet Brugge zijn ruim aanbod aan voorzieningen in om een ontspannen netwerk te genereren waar iedereen zich thuis voelt? Welke rol kunnen de mooie landschappen en de goed uitgebouwde sportclusters hierin spelen? Hoe kan dit verbonden worden met de woonwijken en de oude dorpskernen? Hoe kan Brugge plaats vrijwaren voor de ontspannen stad?

6. De Veerkrachtige Stad – ruimte om te stromen
De klimaatsverandering zet de omgevingskwaliteit maar ook de veiligheid van steden onder druk. Daarom moeten we het spel tussen stad en land meer vorm geven vanuit watersystemen, open ruimte, productieve landschappen en energieproductie. Welke initiatieven nemen steden in met de klimaatsverandering om te gaan? Brugge heeft een belangrijke positie in het Belgische kustlandschap. Hoe kunnen we Brugge in zijn geheel opnieuw als kuststad benaderen, met zijn gevarieerde landschappen van zandstreek, polders, duinen en zee? Welke ecosysteemdiensten zijn er aanwezig en op welke zet de stad strategisch in? Hoe kan het blauwe en groene netwerk van de Brugse regio ruimte bieden voor een veerkrachtige stad?

Deze stadsbeelden brengen maatschappelijke uitdagingen in kaart waarop Brugge een antwoord zal moeten bieden. Het zijn sleutelkwesties die als kapstok dienen voor verdere ontwikkeling, en waar tal van projecten uit voortvloeien. Workshops met stadsdiensten, middenveldorganisaties, hogere overheden, burgergroeperingen en andere stakeholders vertalen kansen en opgaves, ambities en noden in een duidelijke ontwikkelingsrichting. Dit resulteerde in het ontwerp van de stadsbeelden, die in de Week van de Ruimte in 2016 voor het eerst aan de Bruggelingen werden gepresenteerd.
 

Type: onderzoek

Jaar: 2017-2018

Opdrachtgever: Stad Brugge

Partners: Maat-ontwerpers, Voorland, Architecture Workroom Brussels

Meer info: www.bruggemaaktruimte.be