2010: Bouwen voor Brussels

Bouwen voor Brussel breekt met de wetten van de klassieke architectuurtentoonstelling. Ze toont geen mooie, bijzondere of spectaculaire gebouwen die genoeg hebben aan zichzelf. Ze poneert daarentegen de stelling dat architectuur een hefboom kan zijn om de grote maatschappelijke uitdagingen (zoals demografische groei, mobiliteit, stedelijke economie) aan te pakken. De selectie van internationale, vernieuwende stadsprojecten laat je proeven van hoe het anders en beter kan. Of hoe je met architectuurcultuur Brusselse beleidsmakers kan provoceren en inspireren.

2011: Naar een visionaire woningbouw

In de studie Visionaire Woningbouw draait het niet om voorbeeldige woonprojecten, die als uitzondering slechts de regel bevestigen. Het woonvraagstuk in al zijn complexiteit staat centraal. Wat is er nodig om de ruimtelijke versnippering van Vlaanderen te counteren? Hoe brengen we opnieuw collectiviteit en stedelijkheid in het wonen? Hoe ziet het wonen van de toekomst er uit? Inzichten uit de studie blijven verder leven, onder meer in initiatieven van de Vlaamse Bouwmeester, zoals de Pilootprojecten Collectief Wonen of de transformatie van goed gelegen verkavelingswijken. 

2012: Parckdesign — GARDEN

Parckdesign 2012 herijkt radicaal wat we onder een park kunnen verstaan. Het is zoveel meer dan een traditioneel park of andere vormen van gecultiveerde natuur. In dit outdoor evenement staan urban wastelandscentraal. Stukken stad waar niet de mens maar de natuur regeert. Een reeks van artistieke interventies laat zien welke waarde dit soort plekken te bieden hebben, zowel voor de stad als ecosysteem als voor de omwonenden.

2013: Open Ruimte Platform

Het Open Ruimte Platform is ontstaan vanuit een gezamenlijke zoektocht naar hoe we in de toekomst beter met de open ruimte kunnen omgaan. Niet als de restruimte van een verstedelijkt landschap, maar als een hefboom voor duurzame ontwikkeling. De Vlaamse Landmaatschappij nam hiervoor het initiatief, met een prikkelende toekomstverkenning om 25 jaar landinrichting te vieren. Zes retabels verbeelden de toekomst van de open ruimte. Dit vormde het startschot van wat ondertussen is uitgegroeid tot een breed gedragen maatschappelijke platformwerking.

2014: Atelier Brabantstad

Atelier Brabantstad maakt deel uit van de Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam van 2014, die in het teken staat van Urban by Nature. Het Atelier doet ons met andere ogen naar de stad kijken: niet langer als een op zichzelf staande omgeving maar als onderdeel van een ruimer stadslandschap. Plots krijgt de ruimte die steden met elkaar verbindt de hoofdrol. Die ruimte toont zich als een rijkgeschakeerd stedelijk tapijt, waarin sleutels verborgen zitten om aan de toekomst van het stadslandschap te werken. 

2015: Gent Muide Meulestede

Burgers die zelf het initiatief nemen om aan hun wijk te werken. Het lijkt een mooie intentie, die in de praktijk helaas zelden wordt waargemaakt. Muide Meulestede bewijst dat het wél kan! Bewoners vormen de drijvende kracht achter een breed opgezet participatief ontwerptraject waarin de toekomst van de wijk centraal staat. Ze stelden een gedeelde agenda op en maakten concrete actieplannen voor een betere mobiliteit, betaalbaar wonen, lokale economie en klimaat. Nieuwe coalities van burgers, ondernemers, verenigingen en stadsdiensten blijven zich inspannen om deze ambities en acties ook daadwerkelijk te realiseren.

2016:  Atelier Brussel – Productieve Metropool

De productieve economie is onzichtbaar aanwezig in het stedelijk weefsel van Brussel. Ze zit verborgen in magazijnen, ateliers en allerlei andere industriële ruimtes. De productieve economie was lange tijd een ongewenste economie. De stadsontwikkelingsprojecten van de voorbije decennia hebben de industrie naar de rand van de stad geduwd, ten voordele van nieuwe woningen en een ‘propere’ diensteneconomie. En dat terwijl de stad net gebaat is bij meer arbeidsmogelijkheden voor kortgeschoolden, en bij een meer lokale, duurzame en circulaire economie. ‘Atelier Brussel: de productieve metropool’ zet de verbeeldingskracht van ontwerpend onderzoek in om te tonen welke kansen productieve activiteiten kunnen bieden voor de stad, haar inwoners en een veranderende economie.

2017: Kortrijk 2025

Op het vlak van stadsvernieuwing staat Kortrijk al langer bekend als een van de beste leerlingen van de klas. Toch worstelt de stad met een stagnerende bevolkingsgroei, terwijl er momenteel nog duchtig woningen worden bijgebouwd en open ruimtes ingepalmd. Kortrijk beslist om van de nood een deugd te maken en kiest voor een radicale upgrade van het bestaande stedelijk weefsel. Niet langer de stedenbouw van het grote gebaar – met grootschalige infrastructuurprojecten – staat centraal. Wel een ‘stedenbouw van het alledaagse’, met veel aandacht voor de verbetering van de dagelijkse woon-, leef- en werkomgeving van de Kortrijkzanen. Honderden inwoners gingen een jaar lang met elkaar in debat en tekenden een gedurfde visie voor de toekomst van hun stad. 

2018: You Are Here - Proeftuinen Ontharding  

De Internationale Architectuurbiënnale vormt de aanleiding om de WTC I-toren in de Brusselse Noordwijk om te dopen van een World Trade Center tot een World Transformation Center. Kunstenaars, studenten, architecten en vele anderen zorgen voor een tijdelijke bezetting van de kantoortoren, die symbool staat voor de grootheidswaanzin van het twintigste-eeuwse consumptionisme. Paradoxaal genoeg transformeert deze plek voor even tot een nieuw epicentrum om concrete acties te ontwikkelen voor een nieuwe en duurzame toekomst. Onder meer het traject ‘Proeftuinen Ontharding’, een transitieprogramma gericht op het wegnemen van beton, asfalt en gebouwen, ziet hier het daglicht. 

2019: Air for Schools

Burgers eisen opnieuw het recht op de straat op. Ze zijn verontwaardigd: de kwaliteit van de lucht die hun kinderen op school dagelijks inademen, is ronduit slecht. Ouders bundelen hun krachten en voeren wekelijks, en overal in het land, actie onder de noemer ‘Filter Café Filtré’. Bijzonder is dat deze burgerbeweging niet blijft hangen in de kritiek, maar zelf de daad bij het woord voegt. Geëngageerde architecten ontwikkelen alternatieve ontwerpvoorstellen voor hoe de inrichting van schoolomgevingen anders en beter kan. 

Dat zorg in het hart van onze samenleving zit, behoeft sinds de covid-19 pandemie geen verdere uitleg. Net voor het uitbreken van deze wereldwijde gezondheidscrisis kwam het initiatief voor de atelierreeks ‘Take Care! Onzichtbare zorg als sociaal-ruimtelijk vraagstuk’ tot stand. Vertegenwoordigers van verschillende beleidsdomeinen, kennisinstellingen, zorgorganisaties en architecten gingen samen rond de tafel zitten. Ze discussieerden vijf namiddagen lang over hoe ruimte een hefboom kan zijn om zorg op een ‘normale en vanzelfsprekende manier’ in onze samenleving te integreren.